miwaTmoqmedeba da memcenareoba

niadagis motkepna da mosavali

I nawili _ niadagis motkepnis mniSvneloba, misi saxeebi

da gamoyenebuli manqana – iaraRebi

S. WalaganiZe, p. nasyidaSvili,

g. mosaSvili, t. lolaZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

    statiaSi naCvenebia, rom marcvleuli kulturebis (xorbali, qeri, Svria, wiwibura, simindi da sxv) mosavlianobis gadidebis agroteqnologiis kompleqsSi, mSral da naxevrad mSral, qarismier da wylis mier eroziis zonebSi, mniSvnelovani adgili unda daikaos Tesviswina da Tesvis Semdgomma niadagis motkepnam. samwuxaroa, magram am mimarTulebiT kvlevebi saqarTveloSi ar Catarebula. amitom winamdebare naSromSi motanili monacemebi ucxo mkvlevarTa mier aris Sesrulebuli. vimedovnebT, rom winamdebare statia daainteresebs saqarTvelos mecnierebs, aseve praqtikaSi momuSave specialistebs da fermerebs (gv. 15).

niadagis motkepvna da mosavali

II nawili _ motkepnis gavlena niadagis tenianobaze, siTbur reJimze,

struqturaze, mcenareTa zrdasa da g

S. WalaganiZe, p. nasyidaSvili,

g. mosaSvili, t. lolaZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

statiaSi naCvenebia, rom sxvadasxva pirobebSi da garemo pirobebTan dakavSirebiT, niadagis motkepnas sxvadasxvanairi mniSvneloba eniWeba.mSral zonaSi da municipalitetebSi. motkepna uzrunvelyofs Teslis niadagTan kargad Sexebas da niadagSi myofi tenis nakadis Teslisaken advilad gadadinebas, Teslis droulad gaRiveba da aRmocenebas, aumjobesebs da adidebs naTesis dgomis sixSires. zonebSi da municipalitetSi, sadac meti tenianobaa, motkepna adidebs niadagis siTbur reJims, aeracias, umjobesdeba mikrooorganizmebis moqmedeba, ris Sedegadac Znelad SesaTvisebeli qimiuri nivTierebebi mcenarisTvis advilad SesaTvisebel elementebad gardaiqmneba, ris gamoc Cqardeba mcenareTa ganviTarebis procesi. niadagis zedafenis motkepna aramarto adidebs niadagis temperaturas, agreTve aTanabrebs niadagis da haeris temperaturis meryeobas mTeli dRe-Ramis ganmavlobaSi. amitom, Tesviswina da TesvisSemdgomi niadagis zedafenis satkepneliT motkepna erT-erTi mniSvnelovani agroteqnologiuri RonisZiebaa (gv. 24).

citrusovanTa plantaciebSi biologiurad

moberebuli (amortizirebuli) mcenareebis

reabilitaciis Sesaxeb

r. jabniZe

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

  mecitrusoba saqarTvelos subtropikuli soflis meurneobis erT-erTi mniSvnelovani dargia, misi rentabelobis donis amaRleba SesaZlebelia biologiurad moberebuli (amortizebuli) xeebi     s SecvliT, progresuli agroteqnikis, swori organizatoruli da ekonomikuri faqtorebis gamoyenebiT, sanergeebis mowyobiT, uxvad da regularulad msxmoiare, adremwifadi jiSebis gamoyvaniT da maTi elituri nergebiT axali plantaciebis gaSenebiT (gv. 30).

farTofoTliani mandarini unSius sxvadasxva tipis totebis
biomorfologiis kavSiri  msxmoiarobasTan

n. yifiani

akaki wereTlis saxelmwifo universiteti, q. quTaisi

 statiaSi ganxilulia farTofoTlian mandarin unSius biomorfologiuri Taviseburebis urTireTkavSiri mosavlianobasTan (gv. 37).

zogierTi bostneulis da saneleblis fenoluri naerTebis

dagrovebis dinamikisa da antioqsidanturi aqtivobis

Seswavla zrda-ganviTarebis procesSi

n. gogia, z. bukia, i. CxikviSvili.

warmoadgina saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa

akademiis akademikosma v. canavam.

naSromSi moyvanilia monacemebi bostneulisa da saneleblis zogierTi warmomadgenlis seleqciis da fenoluri naerTebis dagrovebis dinamikisa, zrda-ganviTarebis procesSi. zogierTi bostneulisa da saneleblis fenologiis Seswavlis kvalobaze, dadginda zrda-ganviTarebis optimaluri periodi aRmocenebis damTavrebidan 55-e da me-60 dRes. am periodSi mcenareebSi maqsimaluri raodenobiT xdeba fenoluri naerTebis biosinTezi, aseve dadginda korelacia zrda-ganviTarebis fazebs, fenolur naerTTa Semcvelobasa da antioqsidantur aqtivobas Soris. yvelaze maqsimaluri antioqsidanturi aqtivobiT xasiaTdeba qondari, niaxuri da oxraxuSi. (gv. 40).

kolxeTis bunebriv-klimaturi resursebis gaangariSeba

simindis warmoebis mizniT

g. gagua, v. gogotiZe, T. cxakaia.

aip saqarTvelos agraruli universitetis mebaReobis,
mevenaxeobisa da meRvineobis instituti.

winamdebare SromaSi gamovavlineT damokidebuleba simin­dis marcvlis mosavlianobasa da Tesvidan srul simwifemde saWiro aqtiur temperaturaTa jams Soris, aseve daTesvidan 90 dRis ganmavloba­Si mosuli atmosferuli naleqebis raodenobas Soris. Sedgenilia gantoleba, romelic saSualebas iZleva, mosavlis aRebamde 2 TviT adre, gaviTvaliswinoT simindis marcvlis damzadebis odenoba. (gv. 45).

forToxlis nayofebis fizikuri maCveneblebis

cvlileba orografiul faqtorebTan dakavSirebiT

n. nakaSiZe, n. alasania.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo unuversiteti.

 naSromSi gadmocemulia zRvis donidan 50 da 150m simaRleze gaSenebuli forToxal `vaSington-navelis~ nayofebis fizikuri maCveneblebis cvlileba, zrda-ganviTarebisa da Senaxvis periodSi. dadgenil iqna, rom zRvis donidan 50m simaRleze gaSenebuli mcenareTa nayofebi xasiaTdebian ukeTesi fizikuri maCveneblebiT, adre aRweven mwifobis periods da krefa SesaZlebebia daaxloebiT aTi dRiT adre, vidre zRvis donidan 150m simaRleze gaSenebul mcenareTa nayofebisa. Senaxvis erTnair pirobebSi 50m simaRlis nayofebi, intensiurad mimdinare nivTierebaTa cvlis procesebis gamo, xasiaTdebian naklebi SenaxvisunarianobiT. forToxlis nayofebis krefisas mizanSewonilia maTi daxarisxeba zonebis mixedviT. (gv. 51).

ospis Tesvis vadebis gavlena

marcvlis mosavlianobaze

p. vaCeiSvili

aip saqarTvelos agraruli universitetis
i. lomouris miwaTmoqmedebis instituti.

 osps aqvs udidesi mniSvneloba adamianis organizmis srulyofili ganviTarebisaTvis. ospis kulturaze, i. lomouris miwaTmoqmedebis institutSi, muSaoba warmoebda saerTaSoriso organizaciis _ ikarda-s mier Semotanil sakoleqcio masalaze. individualuri erTjeradi gamorCevis gziT, gamorCeulia da daraionebulia jiSi “pablo” 2005 w. da jiSi “wilkani” 2011 w. ospis moyvanisaTvis aucilebelia Seswavlil iqnes misi agroteqnika, erT-erT sakiTxad SeviswavleT Tesvis optimaluri vadebi. Cveni gamokvlevebiT, ospis saukeTeso Tesvis vadad SeiZleba CaiTvalos noembris Sua ricxvebidan, araugvianes martis pirvel dekadamde. (gv. 54).

erTwlovani parkosani kulturebis

adgilobrivi genofondis Segroveba

a. gulbani

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

kvlevis mizania Caataros samuSaoebi, romlebic xels Seuwyobs In-situ da  Ex-situ pirobebSi dRes arsebuli adgilobrivi genetikuri mravalferovnebis SenarCunebas, mniSvnelovania Seqmnas pirobebi masalis konservaciisa da dokumentaciisTvis, da am masalis gamoyenebisaTvis.

eqspediciebisa da sxvadsxva RonisZiebebis safuZvelze, Segrovda adgilobrivi warmoSobis mindvris kulturaTa mniSvnelovani genetikuri resursebi. mopovebuli masala Seswavlil iqna morfo-fiziologiuri maxasiaTeblebis mixedviT da Senaxul iqna Ex-situ pirobebSi.    (gv. 57).

mravalricxovani regeneracia

limonis (Citrus limon) kalusis kulturaSi

n. zarnaZe, e. jayeli,

q. doliZe,  z. jafariZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

შემუშავდა ლიმონის ჩანასახების in vitro კულტურაში შეყვანის პირობები. შერჩეულ იქნა: კალუსური კულტურების მიღებისთვის აუქსინთა კონცენტრაციები და პირობები, რეგენერაციისათვის ჰორმონალური ნივთიერებები და მათი კონცენტრაციები, მიღწეულ იქნა რეგენერაციის ინდუქცია ხელოვნურ საკვებ არეზე და რეგენერანტების  მიღება. (gv. 59).

polpalas (Aerva lanata) mikrogamravleba

in vitro kulturaSi

n. zarnaZe, e. jayeli, q. doliZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

 შემუშავდა პოლპოლას in vitro კულტურაში შეყვანის პირობები. შერჩეულ იქნა: სიცოცხლისუნარიანი ასეპტიკური კულტურების მიღებისთვის პირობები, საკუთრივ მიკრო­კლო­ნალური გამრავლების ეტაპზე საკვები არის მინერალური შემადგენლობა, ჰორმონალურ ნივ­თიერებები და მათი კონცენტრა­ციები,  მიღწეულ იქნა ორგანოგენეზის ინდუქცია ხელოვნურ საკვებ არეზე და მიღებულია მიკროკლონები. (gv. 59).

mevenaxeoba da meRvineoba

kaxeTSi venaxebis setyvisagan dacvisa da

dasetyvili vazis movlis RonisZiebebi

v. gogitiZe, b. abaSiZe, g. gagua, T. cxakaia.

aip saqarTvelos agraruli universitetis mebaReobis,
mevenaxeobisa da meRvineobis instituti.

 kaxeTis setyvasaSiS zonaSi venaxebis dasacavad badeebiT savegetacio periodSi mudmivi gadafarva araxelsayrelia. venaxebis gadafarva unda moxdes kapronis badeebiT mxolod setyvasaSiS situaciebSi, meqanizebuli wesiT. (gv. 66).

alkoholuri duRilis win saferavis durdos damuSaveba

nanovercxliT da Rvinis enoqimiuri gamokvleva

n. ebelaSvili, m. meliqiSvili,

d. oqruaSvili, m. mdinaraZe.

aip saqarTvelos agraruli universitetis
 mebaReobis mevenaxeobisa da meRvineobis instituti

  nanostruqtutuli koloiduri vercxlis sxvadasxva dozisa da gogirdovani anhidridis (kadifiti 50 mg/l) gamoyenebiT, Catarda saferavis durdos damuSaveba alkoholuri duRilis win. dadgenilia, rom 0,4 mg/l koncentraciis koloiduri vercxliT damuSavebis gamoyenebas, gogirdovani anhidridis gamoyenebis identuri efeqti aqvs Rvinis enoqimiur maCveneblebze. (gv. 395).

yurZnis tkbilis dawmendis procesSi bunebrivi

antiseptikis gamoyenebis Sedegebi

n. ebelaSvili, m. meliqiSvili,

m. mdinaraZe.

aip saqarTvelos agraruli universitetis
 mebaReobis mevenaxeobisa da meRvineobis instituti

  yurZnis tkbilis dawmenda Catarda: dabal (3-5⁰ C) temperaturaze dayovnebiT; bunebrivi antiseptikis - koloiduri vercxlis sxvadasxva dozisa da gogirdovani anhidridis (kadifiti 50mg/l) gamoyenebiT. dawmendis xangrZlioba iyo 24 saaTi. leqidan moxsnis Semdeg, dawmendil tkbilSi, iswavleboda antiseptikebisa da dabali temperaturis gamoyenebis gavlena tkbilis ZiriTad qimiur maCveneblebze. dadgenilia, rom aRniSnuli maCveneblebis raodenobriv Semcvelobaze nanovercxlis gamoyeneba 0,4 mg/l koncentraciiT, iseTive gavlenas axdens, rogorc  gogirdovani anhidridi. (gv. 399).

metyeveoba

saqarTvelos tyeebSi Seqmnili mdgomareobis

calkeuli aspeqtebis Sesaxeb

g. jafariZe

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

 naSromSi asaxulia saqarTvelos tyeebis Cexvis Sedegad gamo­wveuli mZime mdgomareoba da ganxilulia misi calkeuli aspeqtebi. (gv. 71).

aWaris wiflnar koromebSi bunebrivi ganaxleba

tyis ZiriTadi tipebis mixedviT

a. ZirkvaZe, g. jabniZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

naSromSi  ganxilulia  aWaris sxvadasxva sixSiris  wiflnar koromebSi bunebrivi ganaxlebis mdgomareobis Seswavla ZiriTadi tyis tipebis mixedviT. bunebrivi ganaxlebis Seswavla, movaxdineT meCxer, dabali da saSualo sixSiris wiflnar koromebSi. mocemuli gvaqvs daskvnebi. (gv. 73).

naZvnarebis bunebrivi ganaxleba

tyis tipebis mixedviT

r. vasaZe, a. ZirkvaZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

 statiaSi ganxilulia aWaris naZvnarebSi bunebrivi ganaxleba tyis tipebis mixedviT, zRvis donidan sxvadasxva simaRleze, sxvadasxva adgilsamyofelis (ekotopis), eq­s­poziciis, ferdobis daqanebis, sixSiris, xnovanebisa da warmadobis koromebSi, sxvada­sxva niadagebze. (gv. 77).

mcenareTa dacva

citrusovanTa frTaTeTra (Dialeuroides citri Ashm) da misi
bunebrivi mteris serangiumis (Serangium percesetosum Sic.)
Seswavlis Sedegebi aWaris pirobebSi

g. aleqsiZe, a. murvaniZe,

n. WanuyvaZe, T. epitaSvili.

saqarTvelos  soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

 statiaSi mocemulia citrusovani kulturebis mavneblis citrusovanTa frTaTeTras (Dialeuroides citri Ashm) gavrceleba saqarTvelo­Si, aWaris subtropikul zonaSi. mis winaaRmdeg gamoyenebuli bunebrivi mtrebi, dadgenilia maTi efeqturoba. Ses­wav­lilia citrusovanTa frTaTeTras mtacebeli xoWos, serangiumis (Serangium percesetosum Sic.) introduqciis, aklimatizaciis, gamravlebis, bunebaSi misi gavrcelebisa da teqnikuri efeqturobis sakiTxebi. (gv. 86).

„mtacebeli-msxverpli“ sistemis gamokvleva 

fazuri sibrtyis gamoyenebiT

g. aleqsiZe, l. nozaZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

  naSromSi ganxilulia biologiuri sistemis “mtacebel-msxverplis” sistemis Seswavlis erT-erTi meTodi, romelic iTvaliswi­nebs fazuri sibrtyis gamoyenebas. optimaluri sawyisi sidideebis dadgena saSualebas mogvcems citrusebis agrocenozebSi vareguliroT mavne da sasargeblo mwerebis (tkipebis) ricxovnoba. (gv. 93).

mavne organizmebisagan citrusebis

integrirebuli dacva

g. aleqsiZe, e. orjonikiZe,

a. murvaniZe.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia;

aip saqarTvelos agraruli universitetis
l. yanCavelis mcenareTa dacvis instituti;

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

saqarTvelos sasoflo-sameurneo kulturaTa Soris citrusebs mniSvne­lovani adgili uWiravs. maTi maRali da xarisxiani mosavlis miReba mWidrod aris dakavSirebuli maTze gavrcelebul mavne organizmebis winaaRmdeg brZolasTan. naSromSi moyvanilia citrusebis integrirebuli dacvis mniSvneloba mavne mwerebis kontrolisTvis. (gv. 96).

axali invaziuri saxeoba wablis menaRme CrCili

Cameraria ohridella Deschka&Dimic (Lepidoptera:  Gracillariidae)

saqarTveloSi

a. supataSvili, m. kereseliZe,

n. goginaSvili.

aip saqarTvelos agraruli universitetis
 v.gulisaSvilis satyeo instituti
 

 statiaSi ganxilulia saqarTveloSi SemoWrili invaziuri mavne mweris, wablis menaRme CrCilis - Cameraria ohridella Deschka&Dimic gavrcelebis areali, misi morfologia, biologiis detalebi da mkvebavi mcenare. (gv. 99).

sxvadasxva imunizatorebiT kvebis gavlena tristezaTi

daavadebul citrusovani mcenareebis gamZleobaze

d. giorgaZe¹, m. alania²,

a. murvaniZe³.

1. aip saqarTvelos agraruli universitetis
 l.yanCavelis mcenareTa dacvis  instituti;

2. ssip. i. quTaTelaZis saxelobis farmakoqimiis instituti;

3. baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

naSromSi mocemulia sxvadasxva imunizatorebiT gamo­k­vebili tristezaTi daavadebuli citrusovani mcenareebis qimiuri cvlilebebis Sesaxeb. (gv. 102).

temperaturisa da notio periodis gavlena 

Stagonospora nodorum-is sporebis aRmocenebaze

s. mefariSvili, l. beraZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis  samecniero centris
 fitopaTologiisa da biomravalferovnebis mimarTuleba.

 Seswavlilia temperaturisa da teniani periodis xangr­Zlivobis gavlena  S. nodorum-is sporebis aRmocenebaze, (gv. 107).

xorblis septoriozis saxeobrivi Semadgenloba

da gavrceleba saqarTveloSi

s. mefariSvili, l. gorgilaZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis samecniero centris
 fitopaTologiisa da biomravalferovnebis mimarTuleba.

საქართველოს ტერიტორიაზე გამოვლენილია ხორბლის სეპტო­რიოზის გამომწვევის  ორი  სახეობა: Stagonospora nodorum  და Septoria tritici. შეხვედრის სიხშირით დომინირებს S.nodorum-ი. (gv. 110).

atmis bugrebis winaaRmdeg modificirebuli

inseqto-akaricidis “antipesti”-s

gamocdis Sedegebi

l. cxvedaZe, o. lomTaZe, d. kakaSvili.

aip saqarTvelos agraruli universitetis mebaReobis,
mevenaxeobis da meRvineobis instituti,
Tbilisis i.javaxiSvilis saxelmwifo universiteti,
@qimiis instituti

 statiaSi mocemulia  fizikuri da organuli qimiis institutis mier modificirebuli preparatis inseqto-akaricidi “antipesti”-s gamocdis Sedegebi atmis mwvane bugrebis – (Mysodes persicae, Hyalopterus pruni) da atmis didi bugris – (Pterochloroides persicae Cholodk) winaaRmdeg. laboratoriul pirobebSi axalgazrda ylortebze dasaxlebul bugrebze gamocdili iqna preparatis sxvadasxva koncentraciebi. laboratoriaSi dadgenili preparatis efeqturi koncentracia, mavneblis sikvdilianobis procentis mixedviT, gamoyenebulia bunebriv pirobebSi atmis nargaobaSi skris sacdel sadgurSi. (gv. 113).

qeris nacris gamomwvevis Blumeria (Erisiphe) graminis f.sp. hordei

qarTuli populaciis Sidasaxeobrivi diferenciacia

c. cecxlaZe, z. sixaruliZe,

g. mefariSvili.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifi universitetis samecniero
 centris fitopaTolioogiisa da biomravalferovnebis mimarTuleba

qeris nacris gamomwvevi sokos Blumeria gr.DS.f.sp.Hordei Marchal qarTuli populaciis 1150 monoizolati gaanalizda qeris nacrisadmi gamZle genebis Semcvel jiS-diferenciatorebis evropuli nakrebze, romelic Sedgeba jiS  Pallas-is safuZvelze Seqmnili izogenuri xazebisa (24 xazi) da 11 jiSisagan. cdebiT dadgenili iqna populaciis maRali virulentoba.

gamovlenil iqna qeris nacrisadmi gamZle genebi: Ml-a7+MlLG2,  Ml-a7+Mlk, Mla7+Ml-No3,  Ml- a7+Ml(Tr3)+Ml(AB),  Mla13+Ml(Ru3), Ml-a22,  Ml-nn,   ml-05 romlebic SeiZleba rekomendirebul iqnas saseleqcio programaSi, nacris mimarT qeris gamZle jiSebis miRebis mizniT. (gv. 117).

xorblis nacris gavrceleba da virulenturi

struqtura saqarTveloSi (inglisurad)

m. gabaiZe, z. sixaruliZe.

baTumis SoTa rusTavelis instituti, samecniero centri, qobuleTi

 xorblis nacris gamomwvevi Blumeria (Erysiphe) graminis f.sp.tritici gavrcelebulia saqarTvelos mexorbleobis yvela raionSi. 11 gamZleobis genis mqone diferenciatorTa evropuli nakrebze 484 monokonoloniuri izolatis gamocdam gviCvena, rom paTogenis qarTuli populacia maRalvirulenturia Pm1, Pm3a, Pm3c, Pm4b, Pm5, Pm6, Pm7, Pm8 genebis mimarT da naklebad virulenturia Pm2, Pm3b, Pm3d da Pm4a-s mimarT. populaciaSi dafiqsirda 20 paTotipi. dominirebuli paTotipis 2,3b,3d,4a/1,3a,3c,4b,5,6,7,8 sixSire 65.5%-ia  (gv. 121).

jiS-populacia `muxranulis~ yvavilobis biologiis

Tavisebureba daxurul gruntSi

n. xarxelauri

saTesle da sargavi masalis samecniero-sawarmoo
centri `agroqarTu~.

 xarisxiani da konkurentunariani  jiSis Zvirfas niSanTa rigs miekuTvneba mosavlianoba, adreuloba, erTdrouli momwifeba, nayofebis xarisxi (sagemovno Tvisebebi da sabazro saxe), daavadebebisa da mavneblebis mimarT gamZleoba. am niSan-TvisebaTagan ori: mosavlianoba da adreuloba, dadebiT korelaciur damkidebulebaSia kitris yvavilobis biologiasTan. (gv. 125).

niadagis mulCirebis gavlena jiS `gilan~-is

zrda-ganviTarebasa da mosavlianobaze

n. xarxelauri

saTesle da sargavi masalis samecniero-sawarmoo
centri `agroqarTu~.

  polieTilenis firis, rogorc mulCis gamoyenebis idea pirvelad gaCnda 1950-iani wlebis dasawyisSi, doqtor emertis mier; misi mravali upiratesobis gamo ki dResdReobiT mTel msoflioSi 6500km²-ia dafaruli polieTilenis mulCiT.  Eesenia: adreuli Tesvis SesaZlebloba; niadagSi tenianobis SenarCuneba; sarevelebis marTva; mosavlis xarisxis gaumjobeseba; niadagis datkepvnis Semcireba; fesvebis dazianebis Semcireba. swored am Tvisebebis gamo gadavwyviteT Cvens pirobebSi kitris kulturis moyvanisas am meTodis efeqturobis gamokvleva. (gv. 129).

kvebis aris gavlena daavadebebisa da mavneblebis

gavrcelebaze jiS-poplacia `muxranulSi~

n. xarxelauri

saTesle da sargavi masalis samecniero-sawarmoo
centri `agroqarTu~.

 cnobilia, rom daavadebebisa da mavneblebis gavrceleba pirdapir korelaciur damokidebulebaSia mosavlianobis raodenobasa da mis xarisxTan. daavadebebisa da mavneblebis gavrceleba ki damokidebu­ia mraval faqtorze, romelTagan erT-erTia mikro klimaturi reJimi, romelic warmoiqmneba garemo da mcenareebis urTierTqmedebis Sedegad. swored amitom kvebis aris sworad gansazRvra erT-erTi mniSvnelovani sakiTxia daxurul gruntSi. (gv. 134).

marclovanTa buzebis mavneoba da maT winaaRmdeg

brZola aRmosavleT saqarTveloSi

g. giqoraSvili, q. pavliaSvili,

m. maWavariani.

saqarTvelos agraruli universiteti, l. yanCavelis

mcenareTa dacvis instituti.

 naSromSi warmodgenilia xorblis mniSvnelovani mavneblebi: Sveduri buzi – Oscinosoma frit L.,  hesenis buzi – Mayetiola destructor Say, mwvaneTvala buzi – Chlorops pumilionis Bierk. mocemulia maTi fenologia, biologiis zogierTi momenti da maT winaaRmdeg brZolis Tanamedrove RonisZiebebi. (gv. 139).

genetika da seleqcia

saxeobis SigniT mravalferovnebis sanimuSo kultura – simindi da
misi seleqciis Sedegebi saqarTveloSi

p. nasyidaSvili, o. liparteliani,

T. epitaSvili, b. liparteliani.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia,

aip saqarTvelos agraruli universitetis miwaTmoqmedebis instituti.

  naSromSi motanilia simindis kulturaze adamianisa da bunebis zemoqmedebiT gamowveuli mravalferovnebis Sedegebi. (gv. 143).

simindis axali hibridi “yazbegi”

l. qirikaSvili, T. kodua,

a. mumlaZe, z. jinjixaZe.

aip saqarTvelos agraruli universitetis i. lomouris

miwaTmoqmedebis instituti.

siminds saqarTveloSi 200_220 aTasi heqtari ukavia.(1).Aaqedan daaxloebiT 80_100 aTasi ha ganlagebulia tenian subtropikul zonaSi, sadac farTodaa gavrcelebuli simindis foTlis daavadeba Helminthosporium turcicum, romelic azianebs Semotanil hibridebs.Ddaavadebis gavrcelebis vadasa da xarisxze damokidebulebiT daavadebiT gamowveuli marcvlis mosavlis danakargi meryeobs 4-dan 50 %-mde.Aamitom am zonaSi mohyavT adgilobrivi seleqciuri jiSebi da jiS-populaciebi.Mmosavlianobis gazrdisa da  aRniSnuli daavadebis winaaRmdeg brZolis yvelaze efeqturi meTodia  maRalmosavliani, daavadebis gamZle hibridebis gamoyvana da warmoebaSi danergva. genetikuri donorebisa da meTodebis gamoyenebiT Seqmnilia pirveli aseTi hibridi, romelic saxelwodebiT “yazbegi” 2012 wels gadaeca “saqpatents” dasaregistrireblad. (gv. 148).

saqarTvelos xorblis Rirseba  (inglisurad)

 m. nasyidaSvili, i. nasyidaSvili,

t. lolaZe, q. mWedliSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia

 naSromSi naCvenebia saqarTvelos xorblis endemuri saxeobebis da aborigenuli jiS-populaciebis genetikuri da seleqciuri Rirebuleba da maTi mniSvneloba Tanamedrove tipis jiSebisa da hibridebis miRebis saqmeSi. (gv. 150).

forToxal vaSington-navelis citrus iCangenzisTan SejvarebiT

miRebuli perspeqtiuli nucelaruli Teslnergebis

bio-morfologiuri da sameurneo daxasiaTeba

v. qobalia

aip  quTaisis akaki wereTlis universiteti

 forToxlis yinvagamZleobis gadidebis, produqtiulobis amaRlebis, nayofebis adremwifadobisa da xarisxobrivi maCveneblebis gaumjobesebis erT-erT efeqtur xerxs warmoadgens nucelaruli seleqcia. naSromSi ganxilulia forToxal vaSington-navelis nucelaruli Teslnergebis zrdisa da ganviTarebis biologiis, morfologiuri Taviseburebebis, yinvagamZleobis unaris, nayofmsxmoiarobis maCveneblebis aWaris pirobebSi Seswavlis Sedegebi. Semdgom seleqciur muSaobaSi sawyis masalad gamoyenebisaTvis rekomendirebulia oTxi nucelaruli forma. (gv. 153).

citrusovanTa nucelaruli seleqcia da masTan

dakavSirebuli zogierTi biologiuri aspeqti

z. bukia, S. lamparaZe.

samedicino bioteqnologiis samecniero-kvleviTi instituti;

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

naSromSi moyvanilia argumentebi, romlebic miuTiTebs seleqciis klasikuri meTodebiT citrusovanTa sortimentis gaumjobesebis faqtze. seleqciis meTodebs Soris erT-erTi upiratesi adgili mikuTvnebulia citrusovanTa nucelaruli seleqciisaTvis, rogorc saimedo gzisaTvis axali, perspeqtiuli jiSebis misaRebad. literaturuli monacemebiTa da praqtikiT dadasturebulia, rom citrusovanTa nucelaruli Taoba warmodgenilia formaTa didi mravalferovnebiT, romelic gansxvavdeba deda mcenarisagan da atarebs Zvirfas sameurneo niSnebs.  naSromSi moyvanilia kvlevis sakuTari Sedegebic. gvesaxeba, rom Tanamedrove etapze jiSebis ganaxlebisa da cxovelmyofelobis amaRlebisaTvis nucelaruli seleqcia saimedo meTodia. (gv. 158).

ციტრუსოვანთა (მანდარინი- C Reticulata BL., ფორთოხალი _ C Sinensis Osb., ლიმონი _ C Limon Burm.)
 ჯიშების  განახლების გზების აქტუალობა თანამედროვე პირობებში

ზ. ბუკია, შ. ლამპარაძე.

samedicino bioteqnologiis samecniero-kvleviTi instituti;

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

სელექციის კლასიკური მეთოდებით ციტრუსოვანთა მრავალი ჯიშია  მიღებული. ჯ&#4#4312;შის პროდუქტიულობა პირდაპირ კავშირშია მისი გამოყვანისათვის შერჩეული მეთოდის შესაბამისობასთან და განხორციელების დონესთან.

წინამდებარე ნაშრომში გავაანალიზეთ ჰიბრიდიზაციის, ნუცელარული სელექციისა და აპომიქტური გამრავლების შეუცვლელი როლი ციტრუსოვანთა ჯიშების ცხოველმყოფელობისა და  დაქვეითებული პოტენციის ამაღლებისათვის. კვლევის საკუთარმა შედეგებმა მოგვცა გარკვეული დასკვნის გაკეთების შესაძლებლობა. ყურადსაღებია, რომ თანამდეროვე ეტაპზე ციტრუსოვანთა ჯიშების განახლება უალტერნატივოა და საჭიროა მეთოდების პრაქტიკულად გამოყენების გაფართოება. (gv. 162).

mandarin unSius adremwifadi formebis zogierTi

biologiuri da sameurneo Taviseburebani

S. lamparaZe

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti

naSromSi mocemulia mandarinis samrewvelo jiSis - farTofoTliani unSius perspeqtiuli formebis “SaviSvili”-s da “nacariSvili”-s morfologiuri aRwera, biometriuli maCveneblebi, pirveli da meore zrdis dasawyisi-dasasruli, yvavilobis dasawyisi-dasasruli, nayofis momwifebis dasawyisi da masiuri momwifeba, mosavlianoba, nayofis meqanikuri da bioqimiuri Sedgeniloba, kerZod: saSualo wona, kanisa da rbilobis procentuli Sefardeba, wvenis gamosavlianoba rbilobidan da nayofidan, mSrali nivTiereba, titruli mJavianoba, askorbinis mJava (vitamini C) da Saqrebi. sakontrolod aRebuli iyo mecitruseobis zonaSi farTod danergili mandarinis jiSi-farTofoTliani unSiu. (gv. 404).

agroniadagTmcodneoba, agroqimia

da melioracia

yavisferi karbonatuli niadagis pirveladi damuSavebis

siRrmis gavlena difernciul forianobaze

j. oniani

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia yavisferi, saSualo sisqis, Zlier karbonatuli niadagis 80, 60 da 30 sm siRrmeze damuSavbisa da venaxebisaTvis 46 wlis ganmavlobaSi gamoyenebis gavlena, rigTaSorisebSi, rigebSi, vazTaSorisebSi da yamiri niadagis difereciul forianobaze. (gv. 168).

anTropogenuri faqtorebis gavlena yavisferi

karbonatuli niadagis wyalgamtarobaze

j. oniani

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia yavisferi, saSualo sisqis, Zlier karbonatuli, yamiri niadagis 80, 60 da 30 sm siRrmeze damuSavbisa da venaxebisaTvis 46 wlis ganmavlobaSi gamoyenebis gavlena, rigTaSorisebSi, rigebSi, vazTaSorisebSi da yamiri niadagis wyalgamtarobaze. (gv. 172).

niadagwarmoqmnis klimatur-energetikuli parametrebis

SeswavlasTan dakavSirebuli sakiTxebi

o. RorjomelaZe, n. TurmaniZe,

g. gogiCaiSvili.

  statiaSi ganxilulia niadagwarmoqmnis klimatur-energetikul parametrebTan dakavSirebuli ramodenime sakiTxi da amasTan mimarTebaSi garkveuli Sexedulebebi. (gv. 177).

komponenturi wyali geografiul garemoSi da hidratuli wylis
Semcveloba niadagwarmoqmnis energetikasTan dakavSirebiT

g. gogiCaiSvili, o. RorjomelaZe,

n. TurmaniZe.

  warmodgenil statiaSi ganxilulia niadagwarmoqmnis energetikasTan dakavSirebuli sakiTxebi. gaanalizebulia aseve sxvadasxva mecnierTa Sexedulebebi. (gv. 182.

energetikuli danaxarjebi niadagwarmoqmnis

procesSi

o. RorjomelaZe, n. TurmaniZe,

g. gogiCaiSvili.

   naSromSi ganxilulia niadagwarmoqmnis procesSi monawile sxvadasxva faqtorebis rolisa da am procesSi monawile gardaqmnebis Sesaxeb saTanado masalebi. (gv. 185).

niadagis erozia da stacionaruli kvlevis Sedegebi

o. RorjomelaZe, n. TurmaniZe,

g. gogiCaiSvili.

   naSromSi ganxilulia sofel xevisa da sofel kicxis stacionarul sacdel nakveTebze Catarebuli kvlevisa da dakvirvebebis amsaxveli Sedegebi. (gv. 193).

yviTelmiwa-eweri niadagebis sistematizacia niadagis resursebis
msoflio monacemTa bazis safuZvelze.

 T. uruSaZe, T. qvriviSvili, e. sanaZe.

aip saqarTvelos agraruli universiteti

statiaSi ganxilulia yviTelmiwa-eweri niadagebis morfologiuri, fizikuri, qimiuri, fizikur-qimiuri Taviseburebani da sistematizaciis sakiTxebi. Seswavlil iqna dasavleT saqarTvelos tenian, subtropikul zonaSi gavrcelebuli yviTelmiwa-eweri niadagebis morfologiuri, fizikuri, qimiuri, fizikur-qimiuri Taviseburebani  da dadgenil iqna Sesabamisoba niadagis resursebis msoflio monacemTa bazis akrisolebis niadagur jgufTan. sakvleviN niadagebis sistematizacia ganxorcielda diagnostikuri horizontebis, niSan-Tvisebebis, makromorfologiuri Taviseburebebisa da analizuri monacemebis safuZvelze. (gv. 199).

anTropogenuri faqtorebis gavlena yavisferi

karbonatuli niadagis qimiur Tvisebebeze

j. oniani

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia: yavisferi karbonatuli niadagis 46 wlis ganmavlobaSi gamoyenebis gavlena qimiur Tvisebebze. (gv. 203).

anTropogenuri faqtorebis gavlena yavisferi

karbonatuli niadagis fiziko-qimiur Tvisebebze

j. oniani

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

SromaSi mocemulia: yavisferi karbonatuli niadagis venaxebisaTvis 46 wlis ganmavlobaSi gamoyenebis gavlena fizikur-qimiur Tvisebebze. (gv. 2113).

wyalmovardnebis procesebis Semcirebis gzebi irigaciuli

eroziis sawinaaRmdego morwyvis teqnologiiT

v. nanitaSvili

saqarTvelos teqnikuri universiteti.

  naSromSi mocemulia saqarTvelos mTian da mTiswina regionebSi miwaTmoqmedebis amaRlebis mizniT, dasawvimi teqnikiT aRWurvili iseTi sarwyavi sistemebis mowyoba, romelic gamoricxavs irigaciul erozias da wyalmovardnebis warmoSobis saSiSroebas. gaanalizebulia dawvimebiTi rwyvis dros eroziuli pirobebi, romlebic pirdapir damokidebulebaSi imyofeba niadagis mier wylis Sewovis procesTan. rac metia igi, miT naklebia niadagis zedapirze wylis warmoqmnis SesaZlebloba. Catarebuli kvlevebis safuZvelze, miRebulia xelovnuri wvimis dasaSvebi intensivobis sidideebi sxvadasxva daxrilobis ferdobebisaTvis, niadagis saxis mixedviT. (gv. 217).

bioqimia, bioteqnologia

da kvebis mrewveloba

Rvinomasalebis xarisxis gazrdis mizniT durdos

Tburi damuSaveba infrawiTeli sxivebiT

m. miqaberiZe

aip – quTaisis akaki wereTlis universiteti

mocemuli naSromi eZRvneba Rvinomasalebis xarisxis gazrdis mizniT durdos Tbur damuSavebas infrawiTeli (iw) sxivuri energiiT.Eeqsperimentuli monacemebiT dadasturebulia upiratesoba aRniSnuli meTodisa, sxva meTodebTan SedarebiT. dadgenilia infrawiTeli sxivuri energiiT durdos Tburi damuSavebis optimaluri reJimebi. (gv. 222).

forToxlis wvenis ZiriTadi xarisxobrivi maCveneblebis

Seswavla misi Semdgomi gadamuSavebis mizniT

g. kaiSauri, T. ZnelaZe.

saqarTvelos teqnikuri universi­te­tis
 bioteqologiis centri

 naSromSi mocemulia saqarTveloSi moyvanili for­Toxlis jiSis “vaSington naveli” da misgan damzadebuli natura­luri wvenis kvlevis Sedegebi. (gv. 225).

Aaqtinidiis jiSis “monti” teqno-qimiuri

maCveneblebis Seswavlis Sedegebi

g. kaiSauri

saqarTvelos teqnikuri universi­te­tis bioteqologiis centri

  naSromSi mocemulia dasavleT saqarTveloSi, kerZod zugdidis raionSi moyvanili aqtinidiis jiSis “monti”-s organolep­ti­kuri, teqnikuri da qimiuri maCveneblebis kvlevis Sedegebi. (gv. 227).

mecxoveleoba da veterinaria

preparatPUP da UPS-is  toqsikurobis Seswavla

m. WikaiZe, T. yuraSvili,

S. makaraZe.

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

   naSromSi ganxilulia dermatomikozebis samkurnalo axali preparatebis PUP da UPS –is toqsikuri Tvisebebis Seswavlis Sedegebi. cdebi Catarebulia bocvrebze kanis sinjis meTodiT. gamokvlevebiT dadgenilia, rom preparatebi PUP da UPS –i ar iCenen dermatotoqsikur moqmedebas. (gv. 229.

ginekologiuri dispanserizaciis roli furebsa da uSoblebSi

unayofobis profolaqtikisa da likvidaciis saqmeSi

g. bucxrikiZe, o. parkaZe,

r. WanturiZe.

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

  naSromSi ganxilulia furebsa da uSobelebSi unayofobis profilaqtikisa da likvidaciis sakiTxebi. (gv. 232).

samkurnalo mcenareTa nayeni

xborebis dispepsiis dros (rusulad)

a. abdinova

azerbaijanis saxelmwifo agraruli universiteti, q. ganja

   xborebis dispepsiis dros efeqturi da mizanSewonilia gvirilas yvavilebisa da mravalZarRvas foTlebis nayenis (1:10) gamoyeneba, oqsitetraciklinis hidrohloridis ineqciebTan erTad (0,1 ml erT kg cocxal masaze). oTxdxuT dReSi qreba  dispepsiis klinikuri niSnebi, xolo fiziologiuri maCveneblebi uaxlovdeba normis farglebs.

maRalproduqtiul furebSi faruli formis

endometritebis diagnostika da mkurnaloba

g. bucxrikiZe, o. parkaZe,

r. WanturiZe.

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

fermerul meurneobebSi da mosaxleobis kerZo sakuTrebaSi myof furebSi ZiriTad problemas warmoadgens unayofoba da berwianoba, romlis erT-erTi mizezi aris mSobiarobis Semdgomi ginekologiuri daavadebebi, romelTa Soris aRsaniSnavia faruli anu subklinikuri formis endometritebi. isini did ekonomikur zarals ayeneben mecxoveleobis fermerul meurneobebsa da mosaxleobas, rac gamoixateba rZis produqtiulobis mkveTri SemcirebiT, maRalproduqtiuli furebis adreuli gamowunebiT da im xarjebiT, rac dakavSirebulia maTi mkurnalobas da profilaqtikasTan. gamokvlevebiT dadgenilia, rom faruli endometritebi registrirebulia 22_24% furebSi. saSualod erT furze gamowveuli ekonomikuri zarali Seadgens 247_254 lars, xolo iZulebiT gamowunebul erT furze _ 850 lars. (gv. 237).

Zroxisa da kameCis adgilobrivi jiSebis mozardis

dakvlis produqtebis gamosavlianobis sakiTxisaTvis

g. gogoli

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

  naSromSi gaanalizebulia Zroxisa da kameCis 2 wlamde asakis mozardis saxorced gadamuSavebisas dakvlis ZiriTadi da Tanam­devi produqtebis masisa da gamosavlianobis gansazRvris Sedegebi. dad­genilia, rom nak­lavis gamosavlianoba, zaqTan SedarebiT, ufro maRa­li iyo Zroxis mozar­dSi da, agreTve, orive saxeobis ufro maRali coc­xali masis individeb­Si. sakvebi subproduqtebis gamosavlianobiT ramde­nadme mniSvnelovani gansxvaveba ar aris aRniSnuli, maSin, rodesac tya­vis gamosavali zaqSi saSualod 3%- iT ufro maRali iyo, vidre Zroxis mozardSi. (gv. 243).

samonadireo xoxbis kvercxis

inkubaciis maCveneblebi

i. SergelaSvili

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

  samonadireo xoxbis kvercxis morfologiuri da sainkubacio maCveneblebis Seswavlam gviCvena, rom kvercxdebis periodSi morfologiuri maCveneblebi didad ar icvleba. kvercxdebis bolos ganayofiereba, gamoCekva, rogorc Cawyobilidan aseve ganayofierebulidan 3-5%-iT izrdeba. (gv. 247).

cxenis ZiriTadi helminTozebis sezonur-asakobrivi

dinamika aRmosavleT saqarTveloSi

l. avaliani

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

  yularis cxensaSenSi umTavresi helminTozuri daavadebebia – saWmlis momnelebeli traqtis strongilatozebi da paraskaridozi, romel­Ta aRmZvrelebiT yvela asakis cxenebis dainvaziebis eqstensiurobis sa­Sualo wliuri maCvenebeli, Sesabamisad, 64,1 da 24,5%-s Seadgens. strongi­latebiT da paraskaridebiT upiratesad dainvaziebulia 6-18 Tvis asakis mozardeuli (Sesabamisad, 71,7 da 32,2%). strongilatozebi maqsi­malurad zam­Tris (76-1-87,7%) da zafxulis (78,9-91,8%) TveebSi vlindeba. paraskari­de­biT dainvaziebis eqstensiurobis sezonuri dinamika gamoxatu­li ar aris, Tumca april-maisSi aRiniSneba am maCveneblis mateba (48,1-60,4%).    (gv. 250).

aRmosavleT saqarTvelos pirobebSi cxenis saWmlis momnelebeli
traqtis strongilatebisa da paraskaridebis invaziuri sawyisis

ganviTarebisa da gamZleobis vadebis Sesaxeb  

l. avaliani, S. focxveria.

aip saqarTvelos agraruli universiteti,

  marneulis raionis (aRmosavleT saqarTvelo) saZovrebze cxenis saWmlis momnelebeli traqtis strongilatebisa da paraskaridas invaziuri sawyisis ganviTarebisaTvis xelSemwyobi pirobebi aprilidan oqtombris CaTvliT iqmneba. zafxulis TveebSi (haeris saSualo Tviuri temperatura, Sesabamisad, 20,1-23,5-23,4°C) strongilatebis larvebi da paraskaridas kvercxebi invaziur stadias, Sesabamisad, 5-6 da 8-9 dReSi aRweven. maTi invaziuri sawyisis ganviTareba noembris pirvel dekadaSi wydeba. zamTris TveebSi (haeris saSualo Tviuri temperatura, Sesabamisad, 2,2-0,2-1,2°C) saZovarze moxvedrili strongilatebisa da paraskaridas kvercxebi izamTreben da aprilSi, mas Semdeg, rac haeris saSualo dRiuri temperatura 8°-s gadaaWarbebs, ganaaxleben an iwyeben ganviTarebas. ivlissa da agvistoSi haerisa da niadagis zedapiris maRali temperaturisa da xangrZlivi gvalvis gamo strongilatebis arainvaziuri larvebi da paraskaridas kvercxebi gamoSrobis gamo iRupebian. strongilatebis invaziuri larvebi migrireben niadagSi da 5-10 sm-is siRrmeze mcenareuli safaris fesvebze grovdebian. seqtemberSi isini vertikalurad zeviT migrireben da balaxis Reroebze, niadagis zedapiridan 5-10 sm-is simaRleze ganTavsdebian. oqtomberSi mosuli naleqebis gamo tenianobis matebis Semdeg larvebi balaxis safarze horizontalurad gadaadgildebian da maTi gamovlena SesaZlebelia invaziuri keridan daaxloebiT 10-15 sm daSorebiT.     (gv. 254).

mZunaobis medikamentozuri Sewyveta katebSi, rogorc

simsivneebis ganviTarebis xelSemwyobi faqtori

m. CxikviSvili

aip  saqarTvelos agraruli universiteti.

 sakvlevi katebis nawilSi mZunaobis xelovnuri Sewyveta warmoebda hormonaluri preparatebis gamoyenebiT. statiaSi moyvanilia kvlevis Sedegebi da paTologiuri cvlilebebis aRmofxvris gzebi. (gv. 2613).

Anestrol – peroraluri hormonaluri preparati

da mis mier gamowveuli Sedegebi

m. CxikviSvili

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

statiis ganxilvis sagans warmoadgens hormonaluri preparati Anestrol, misi gamoyeneba katebSi da Sedegad miRebuli cvlilebebi sakvlevi jgufis 40%.  (gv. 264).

avadmyofi da mkvdari cxovelebidan gamoyofili salmonelebis
rezistentoba, antibiotikomgrZnobelobis dadgena da

maRalefeqturi preparatebis SerCeva

z. CekuriSvili

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

samacniero naSromSi warmodgenilia kvlevis Sedegebi, romelis moicavs avadmyofi da mkvdari cxovelebidan gamoyofili salmonelebis rezistentobas garemos sxvadasxva faqtorebis zemoqmedebis pirobebSi, antibiotikomgrZnobelobis dadgenas veterinariasa da medicinaSi farTod xmarebuli antibiotikebis mimarT da samkurnalod maRalefeqturi preparatebis SerrCevas. (gv. 266).

aracilovani azoti da Sardovanas azoti furebis sisxlSi
 da rZeSi sazafxulo sasuqian saZovrebze maTi gaZovebisas (rusulad)

g. basilaZe

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

zafxulis periodSi aracilovani azotisa da Sardovanas azotis Semcveloba sacdeli furebis sisxlSi da rZeSi (sasuqiani nakveTebi) izrdeboda sakontrolo jgufTan SedarebiT (usasuqo nakveTi) 24,0; 30,6; 34,8; 37,6 da 15,0; 26,4; 33,2; 43,2%-iT, jgufebis Sesabamisad. I jgufis furebis rZeSi aracilovani azoti da Sardovanas azoti gaizarda 0,004 da 2,5%-iT, II jgufSi _ 0,008 da 5,4%-iT, III jgufSi – 0,009 da 7,0%-iT, IV jgufSi _ 0,011 da 9,1%-iT, V jgufSi – 0,014 da 11,0%-iT. (gv. 269).

rZeSi moxvedrili mZime liTonebis gavlena

qarTuli yvelis xarisxze

g. basilaZe, e. kalandia.

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

qvemo qarTlis regionSi, kerZod, dmanisis raionis sofel maSaverasa (sakontrolo jgufi) da bolnisis raionis sofel javSanianSi (sacdeli jgufi) Seswavlilia mZime liTonebis (spilenZi, TuTia, tyvia) Semcveloba kavkasiuri wabla jiSis Zroxebis rZeSi da dadgenil iqna maTi gavlena qarTuli yvelis xarisxze. (gv. 272).

bronqopnevmoniiT xboebis

daavadebis dinamika

i. parkaZe

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

   statiaSi aRwerilia “ferma margebelSi” msxvili rqosani pirutyvis mecxoveleobis fermis samewarmeo saqmianobis Sedegebi, identificirebulia mozardTa bronqopnevmoniis etiologiuri faqtorebi. 2010-2012 wlebSi fermaSi xboebis bronqopnevmoniiT daavadebis dinamikis Seswvlam gviCvena,rom 2010 wels avadobam Seadgina 24,5 %, 2011 wels 5,4% da 2012 wels 11,1%. Seswavlilia bronqopnevmoniiT xboebis daavadebis Taviseburebebi. (gv. 275).

agroradiologia da ekologia

ekologiuri safrTxe!..

(miTi Tu realoba?)

n. qarqaSaZe

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

naSromSi ganxilulia mosalodneli ekologiuri safrTxe, romelic SeiZleba gamoiwvios globalurma daTbobam. aqedan gamomdinare, laparakia Zveli xelisuflebis pasuxismgeblobaze, romlebmac Segnebulad moSales qveynis samecniero potenciali, romelic aucilebelia imisaTvis, raTa qveyana gaumklavdes mosalodnel problemebs da uzrunvelyos qveynis mosaxleobis sasursaTo usafrTxoeba. (gv. 278).

informacia da mosazrebani yazbegis raionSi,

mdinare Tergis Senakadze, mSenebare

hidroeleqtrosadguris proeqtis Sesaxeb

g. jafariZe

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa kademia.

naSromSi ganxilulia garemosdacviTi arasamTavrobo organizaciebis mosazrebebi yazbegis raionSi, mdinare Tergis marjvena Senakadze broliswyalze (xdiswyali, qistura) hidroeleqtrosadguris mSeneblobasTan dakavSirebiT da misi alternatiuli RonisZiebebi. (gv. 281).

saqarTveloSi arsebuli adgilobrivi da importirebuli

citrusovan kulturaTa nedleulis biologiuri

srulfasovnebisa da kvebiTi uvneblobis dadgena

ekoqimiuri eqspertizis TvalsazrisiT

g. danelia, T. falavandiSvili,

z. Canqseliani.

saqarTvelos teqnikuri universiteti,
aip saqarTvelos agraruli universitetis
 radiologiisa da ekologiis instituti.

saqarTvelos sabazro ekonomikur pirobebSi ekoqimiuri eqspertizis Sedegad, Seswavlil iqna rogorc samamulo, aseve importirebul citrusovan kulturaTa nayofebis Senaxvisunarianoba, bioqimiuri Sedgeniloba dinamikaSi, potenciurad toqsikuri da Zlier toqsikuri elementebis Semcveloba, biologiuri srulfasovnebisa da kvebiTi uvneblobis TvalsazrisiT. Kkvlevis Sedegad dadginda, rom standartis Tanaxmad, glicidebisa da vitamin “C”-s Semcveloba saqarTvelos respublikaSi moweul limonsa da forToxalSi maRalia, importirebulTan SedarebiT, rac Seexeba organul mJavebs, nedli ujredanas da peqtinovan nivTierebebs, SedarebiT meti aRmoCnda berZnul produqciaSi, rac mis organoleptikaSic aisaxeba. dekadebis mixedviT Senaxvisunarianobis mxriv, rogorc qarTuli, aseve berZnuli citrusTa nayofebi erTidaimave maCveneblebSi jdeba.  mZime liTonebis Cu, Zn, Fe, Co, Mo, Pb, As, Hg, Cd, Cr-is Semcveloba ar scdeba zRvrul dasaSveb koncentraciebs, aseve produqciaSi ar aRmoCnda saSiSi dRegrZeli nukleidebi Cs₁₃₇ da Sr_90. degustaciis  Sedegad  liderobs saqarTveloSi gaadgilebuli citrusovanTa nayofebi, ris gamoc konkurentunariani unda iyos ara mxolod saqarTveloSi, aramed msoflio bazrebis im segmentSi, romlebic dainteresebulia biologiurad sufTa da ekologiurad srulfasovani Zvirfasi citrusovani kulturebiT. (gv. 283).

aWaris soflis meurneobis ganviTarebis

xelisSemSleli bunebrivi faqtorebi

n. alasania

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

aWaris soflis meurneobis ganviTareba didad aris damokidebuli regionis bunebrivdgeografiul pirobebTan,mis mTian reliefTan da gansakuTrebiT aq mimdinare stiqiur procesebTan, romelTagan yvelaze xSiria; mewyerebi, seluri moblenebi, zvavebi, da sxva (gv. 296).

ekonomika

adgilobrivi produqciis konkurentunarianobis

amaRlebis Sesaxeb

T. kunWulia, p. koRuaSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

liberaluri savaWro politikisa da vaWrobis msoflio organizaciaSi gawevrianebisas dadebuli xelSekrulebis safuZvelze, xelsayreli pirobebi Seiqmna maRali teqnologiebiT warmoebul subsidirebuli produqciis importisaTvis, ramac Tavis mxriv, gamoiwvia bazridan qarTuli produqciis gandevna. aRniSnulis gamo, dRis wesrigSi dadga misi konkurentunarianobis amaRlebis problema, rac dRevandel pirobebSi, saxelmwifos mxridan seriozuli daxmarebis gareSe SeuZlebelia. (gv. 300).

soflis meurneobis produqciis warmoebisa da

gadamuSavebis dargobrivi strategiis Sesaxeb

T. kunWulia, q. mWedliSvili

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

dRes qveyanaSi uamravi faqtori moqmedebs, romlebic SeuZlebels xdis dargobrivi programebis SemuSavebas da maT saimedoobas. aRniSnulis gamo klasikuri meTodebiT momavlis parametrebis gansazRvras azri ar aqvs. amave dros, soflis meurneobis prioritetad gamocxadebisa da soflis meurneobis ganviTarebis miliardiani fondis Seqmnis pirobebSi, aucilebelia dargobrivi strategiebis SemuSaveba da mis safuZvelze produqciis warmoebisa Tu gadamuSavebis efeqtiani gzebis dasaxva, Tundac uaxloesi 5_10 wlis gaTvaliswinebiT. (gv. 304).

mosazreba miwebis kooperirebasTan dakavSirebiT

r. faxuriZe

warmoadgina saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa

akademiis w/k Tamaz kunWuliam.

warmodgenil statiaSi kargadaa ganxiluli kooperirebis da kooperativebis Seqmna, romlebic dasabams miscems miwebis konsolidacias. (gv. 309).

meqanizacia da eleqtrifikacia

miwaTmoqmedebis zogierTi Tanamedrove

teqnologiis Sesaxeb

S. WalaganiZe, o. bedia,

g. mosaSvili.

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademia.

statiaSi ganxilulia miwaTmoqmedebis niadagdamcavi da energodamzogi teqnologiebi, iseTebi, rogoricaa: minimaluri da nulovani damuSaveba. mocemulia maTi dadebiTi Tvisebebi Cveulebriv teqnologiebTan SedarebiT. yuradReba gamaxvilebulia iseT agregatebze, romelTa gamoyeneba ar azianebs niadagis struqturas, axdens ramdenime teqnologiuri operaciis Serwymasa da erT samuSao procesSi ganxorcielebas, aseve agregatebis gavlaTa ricxvis Semcirebas. (gv. 317).

tandemTvliani TviTmavali Sasis gamavloba (rusulad)

 r. maxarobliZe, i. lagvilava,

o. asaTiani, a. kobaxidZe.

saqarTvelos agraruli universitetis k. amirajibis soflis meurneobis
 meqanizaciisa da eleqtrifikaciis instituti

tandemTvliani TviTmavali Sasis gamavloba Sefasebulia iseTi SedarebiTi monacemebiT, rogoricaa: gruntSi CamjdariTvlis gamavloba, gamavloba mzidunarianobis mixedviT, gamavloba Tvlis niadagTan CaWidebis mixedviT, gamavloba Zravis wevis mixedviT, saToxni kulturebis rigTaSorisebSi da Cais plantaciebSi gavlaunarianoba. gamavlobis maCveneblebi iTvaliswineben niadagis reologiur Tvisebebs da adapturi tademTvliani TviTmavali Sasis parametrebs. (gv. 317).

adapturi tandemTvliani TviTmavali Sasis savali

organoebiT niadagis tkepnis Teoria (rusulad)

 r. maxarobliZe, i. lagvilava,

o. asaTiani, a. kobaxiZe.

saqarTvelos agraruli universitetis k. amirajibis soflis meurneobis meqanizaciisa da eleqtrifikaciis instituti

damuSavebulia adapturi tandemTvliani TviTmavali Sasis savali organoebiT niadagis tkepnis Teoria. niadagis reologiuri Tvisebebidan da deformaciis gavrcelebis zonaSi adapturi tandemTvliani TviTmavali Sasis parametrebidan gamomdinare, dadgenilia niadagis saSvalo simkrivesa da adapturi TandemTvliani TviTmavali  Sasis saval organoebs Soris funqcionaluri damukidebuleba. damuSavebulia yvela fizikuri sididis gaangariSebis meTodika, romlebic standartiTaa gaTvaliswinebuli savali sistemis niadagze zemoqmedebis Sesafasebvlad. am monacemebiT xdeba eqsperimentaluri da seriuli TviTmavali Sasebis Sedareba. (gv. 322).

niadagis dacvis mniSvnelovani RonisZieba – Tanamedrove

resursdamzogi teqnologiebi 

e. SafaqiZe
 aip saqarTvelos agraruli universiteti
 

statiaSi ganxilulia niadagis damuSavebis Tanamedrove teqnologiebi, romelTa ganxorcielebis Sedegad mcirdeba produqciis TviTRirebuleba, klebulobs sawvav-sacxebi masalebis xarjebi, diddeba produqciis raodenoba da xarisxi. resursdamzogi teqnologiebis danergviT umjobesdeba niadagis fiziko-meqanikuri Tvisebebi, izrdeba maTi nayofiereba, mniSvnelovnad mcirdeba qarismieri da wylismieri eroziis procesebi. (gv. 328).

eleqtro-hidravlikuri efeqtis gamoyeneba

cukatebis miRebisaTvis

g. papuniZe, s. papuniZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti

ავტორების მიერ დასახული პრობლემის ძირითად მიმართულებას წარმოადგენს საქართველოში გავრცელებული ხილ-კენკროვანი და არატრადიციული მცენარეული ნედლეულის რაციონალური გამოყენება ფუნქციონალური და სამკურნალო-პროფილაქტიკური დანიშნულების კვების პროდუქტების ტექნოლოგიის შემუშავებაში.            (gv. 334).

samTo pirobebSi uxeSi sakvebis damzadeba

mcire meqanizaciis gamoyenebiT

m. mamulaZe, f. abuseliZe

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti

  warmodgenilia mcire simZlavris axali konstruqciis, sworxazobrivad moZravi segmentebiani saTibelas eqsperimentuli  nimuSi, romlis gamoyeneba SesaZlebelia mcirekonturian nakveTebsa da samTo pirobebSi msxvilfexa rqosani pirutyvis sakvebis damzadebisaTvis. saTibela Sedgebataiga 3,5 kvt. simZlavris Zravas, mWreli aparatis, Zravas da mWrel aparats Soris dayenebuli gadabmulobis axali teqnologiuri mowyobilobisagan, mWreli aparatis gadidebuli siCqariT muSaobis dros Tibvis samuSao pricesis, usafrTxod da ekonomiurad warmoebisaTvis. (gv. 337).

glexuri meurneobebis pirobebSi, Txilis movla-moyvanis

mcire teqnikuri saSualebebis gamoyeneba, Txilis

plantaciis gaSenebisa da mosavlis aRebis dros

m. mamulaZe

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

  warmodgenilia axali konstruqciis mqone mcire kompleqsuri meqanizaciis teqnikuri saSualebebis eqsperimentuli nimuSebi, ferdobze Txilis plantaciis gaSenebisa da krefisaTvis, ris saSualebiTac SegviZlia davzogoT xelis Sroma, avamaRloT Sromis nayofiereba da mosavlis ekonomikuri efeqti (gv. 340).

uwyveti moqmedebis yurZnis gadamamuSavebel danadgarSi,

ganTavsebuli gadasamuSavebeli masis raodenobis

saangariSo formulis miReba

g. miruaSvili

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

  naSromSi ganxilulia, axali tipis, uwyveti moqmedebis yurZnis gadamamuSavebeli danadgari da Teoriulad gamoyvanilia formula, romelic danadgaris konstruqciuli parametrebis mixedviT da ZiriTadi samuSao organos _ dolis, SerCeuli formidan gamomdinare,  SesaZlebels xdis ganvsazRvroT danadgarSi erTdroulad ganTavsebuli gadasamuSavebeli masis raodenoba. (gv. 345).

yurZnis gadasamuSavebel masaze mimmarTveli

xviis zemoqmedebis analizi

g. miruaSvili

aip saqarTvelos agraruli universiteti.

 naSromSi ganxilulia, sxvadasxva principiT momuSave, yurZnis pirveladi  gadamamuSavebeli perforirebul lenturi tipis danadgarebi, Catarebulia maTi muSaobis mokle analizi, avtoris mier gamovlenilia maTi naklovanebani da SemoTavazebulia sruliad gansxvavebuli tipis yurZnis pirveladi gadamamuSavebeli danadgaris principuli sqema, romelzec gacemulia `saqpatentis~ mier dadebiTi gadawyvetileba, patentis gacemis Taobaze. Teoriulad dadgenilia kavSiri teqnologiuri procesis mimdinareobasa da danadgaris konstruqciul parameterebs Soris, aseve  dasabuTebulia danadgaris muSaunarianoba, danadgaris ZiriTadi samuSao organos - dolis sxvadasxva konstruqciebis gamoyenebis SemTxvevebisaTvis. (gv. 349).

univirsaluri xelis sasxlav_sakrefi manqana

n. maRlakeliZe, i. ZirkvaZe.

aip saqarTvelos agraruli universitetis k. amirajibis soflis

meureobis meqanizaciisa da eleqtrifikaciis instituti;

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

  Cais buCqis gasxvla-krefisaTvis, gazonis gasxvlisaTvis da balaxis aRebisaTvis SemoTavazebulia universaluri xelis manqana, romelic muSaobs manqanis mWrel aparatze dayenebuli eleqtroZraviT da aRWurvilia kvebis eleqtruli elementiT.

manqanis muSa organos konstruqcia saSualebas iZleva erTdroulad Seasrulos mosaTibi masis Wris da saTavsoSi transportirebis operaciebi. xelis manqana daproeqtebulia blok-moduluri principiT da igi SeiZleba gamoyenebul iqnes, rogorc kombinrebuli manqanis, ise calkeuli operaciebis Semsrulebeli modulis saxiT. (gv. 355).

Cais mZimed sasxlavi motoblokuri agregatis

dinamiuri kvleva

z maxarobliZe, i. ZirkvaZe, n. dumbaZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

 gamokvleulia samuSao organos dinamikuri procesi. gamoyvanilia samuSao organos Zravis RerZis kuTxuri siCqaris cvalebadobis da dinamikuri datvirTvis saangariSo formulebi, Zravis meqanikuri maxasiaTeblebisa da datvirTvebis gaTvaliseinebiT.  (gv. 359).

xerxvis procesis Teoriuli kvleva

n. dumbaZe

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

 gamokvleulia xerxvis procesSi xerxis kbilisa da dasamuSavebeli masalis dinamikuri urTierTmqmedebis procesi. (gv. 365).

Txilis sakrefi agregatis dinamika

r. margalitaZe, f. varSaniZe, m. mamulaZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

  statiaSi mocemulia dinamikuri procesebi Txilis sakrefi agregatis amZravis RerZze. gamoyvanilia dayvanili saxis inerciis momentis optimaluri mniSvnelobis saangariSo formula. (gv. 371).

Txilis sakref manqanaSi sameurneo-teqnologiuri

gamocdebis maCveneblebi da ekonomikuri

efeqtianobis gaangariSeba

r. margalitaZe, f. varSaniZe, m. mamulaZe.

baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti.

   statiaSi mocemulia Txilis sakrefi agregatis konstruqciis  da calkeuli kvanZebis saimedoobis gansazRvris mizniT Catarebuli sameurneo-teqnologiuri gamocdebis Sedegebi da am agregatis ekonomikuri efeqtianobis gaangariSeba. (gv. 383).

tandemTvliani TviTmavali Sasis saeqspluatacio

maCveneblebis eqsperimentuli kvleva

b. basilaSvili, i. lagvilava,

o. asaTiani, a. kobaxiZe.

aip saqarTvelos agraruli universitetis k.amirajibis soflis meurneobis
 meqanizaciisa da eleqtrifikaciis instituti

   sasoflo-sameurneo mobiluri energetikuli saSualebebis srulyofas da progresulobas ganapirobeben, rogorc maTi konstruqciuli agebulebisa da teqnikuri  Sesrulebis Tanamedrove moTxovnebTan Sesabamisoba, ise mocemuli bunebriv-sawarmoo pirobebis Sesabamisad, im ZiriTadi saeqspluatacio-teqnologiuri parametrebis marTvis  SesaZlebloba, romlebic aRniSnuli saSualebebis srulyofas  uzrunvelyofen, rac ZiriTadad samanqano-satraqtoro agregatebis bunebriv-sawarmoo pirobebSi gamocdasa da muSaobis maCveneblebis eqsperimentul monacemebs emyareba.

aRniSnuli moTxovnebis gaTvaliswinebiT, moxda smmi-s mecnier-muSakebisa da teqnikuri personalis mier gamogonebebisa da saavtoroTa doneze damuSavebuli da agebuli tandemTvliani adapturi TviTmavali Sasis savele pirobebSi gamocda, romlis Sedegebi mocemulia warmodgenil statiaSi. (gv. 390).

saiubileo statiebi

mecnierebaTa korife da udidesi internacionalisti

n.i. vavilovi saqarTveloSi

S. WalaganiZe, g. aleqsiZe,

g. jafariZe, p. nasyidaSvili.

saqarTvelos soflis meurnebis mecnierebaTa akademia

  msofios yvela kontinentisa da yvela qveynis,  maT Soris saqarTvelos mecnie­ruli sazogadoeba Tayvans scems, did pativs miagebs, da gansakuTrebul madlierebiT aRniSnavs, udidesi genetikosis, seleqcioneris, botanikosis, sistematikosis, imunologis, evo­lucionists, memcenaris, agronomis, eqsperi­men­tatori mkvlevaris, eTnografis, geografis, istorikosis, mogzauris, publiscistis, intro­duqtoris, internacionalistis,  mecnierebis organizatoris, am mecnierebaTa msoflio korifes,  saxelmwifo da sazogado moRvawis, akademikos nikoloz ivanes Ze vavilovis dabadebidan 125 wlisTavs. (gv. 410).

.             _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

.              Rirseuli mamuliSvili, mecnieri da pedagogi

(dabadebidan 80 wlis aRsaniSnavad)

saqarTvelos soflis meurneobis mecnierebaTa akademiis wevr-korespondents, soflis meurneobis mecnierebaTa doqtors, saxelmwifo da dargobri premiis laureats, saqarTvelos agraruli universitetis miwaTmoqmedebis institutis ufros mecnier muSaks, profesor oTar lipartelians dabadebidan 80 da samecniero-pedagogiuri moRvaweobis 57 weli Seusrulda. (gv. 414).  

Tamaz TurmaniZe

(dabadebidan 80 wlis aRsaniSnavad)

cnobilma qarTvelma klimatologma Tamaz TurmaniZem 1957 wels daamTavra saqarTvelos sasoflo-sameurneo instituti, sadac 1962 wlamde muSaobda da erTdroulad swavlobda aspiranturaSi. agrometeorologiis dargSi samecniero saqmianoba man daiwyo 1961 wels amierkavkasiis samecniero kvleviT hidrometeorologiur institutSi, sadac muSaobda 1974 wlamde. (gv. 415).